می­گویند همه مصایب کشورهای اسلامی به استکبار جهانی باز می­گردد. حداقل این ادعا اینک پیرامون زبان فارسی و دری در افغانستان تا حدودی صحت دارد. چندی است که تب فارسی­گرایی در افغانستان شدیدا بالا گرفته و شمار زیادی از نخبگان ادبی و فرهنگی این کشور در پیوند با همتایان ایرانی و تاجیکی خود نامه اعتراض آمیزی برای BBC   ارسال نموده و به شدت به استفاده این بنگاه خبررسانی از واژه «دری» به جای فارسی در خصوص افغانستان اعتراض کرده­اند. اعتراض­ها از آنجا شروع شد که بی بی سی با تغییر نام صفحه فیسبوک خود به «بی بی سی دری»، خشم بسیاری از فارسی زبانان را در افغانستان، ایران و تاجیکستان برانگیخت. آنان بر این باورند دری زبان علی­حده­ای در برابر فارسی نیست؛ چه آن که میان دری و فارسی ساختار ادبی و قواعد دستوری واحدی حاکم است و اشتراک وسیع واژگانی آنها نیز غیرقابل محاجه است. از این رو معترضان با متهم نمودن بی بی سی به ایجاد تفرقه میان جغرافیای فارسی­زبانان، بر این باورند که واژه «دری» مرادف واژه «فارسی» است و حداقل این که استعمال واژه «دری» به عنوان پسوند فارسی، صرفا جنبه وصفی دارد. این به معنای آن است که زبان دری صرفا نوعی گویشی از فارسی است نه زبانی متفاوت در برابر آن. از نظر خداوندان ادب فارسی به کار رفتن واژه «دری» در کتاب­های ادبی و تاریخی صرفا به این منظور صورت گرفته و هرگز کاربران مقصودی در دوگانه­پنداری میان فارسی و دری نداشته­اند. از نظر هواداران پیوند فارسی و دری، جغرافیای زبان فارسی پهنای وسیعی از فلات ایران تا آسیای صغیر، تا خراسان بزرگ، تا بخش­هایی از آسیای مرکزی، و تا شبه قاره هند را شامل می­شود و در نتیجه جداانگاری زبانی فارسی و دری گناهی نابخشودنی است که بخش فارسی بی بی سی در لندن مرتکب آن شده است.

هرچند بی بی سی فعلا در جایگاه متهم اصلی نشسته است، اما باید گفت که این منازعه محصول وضعیت کنونی نیست و ریشه در مناقشات و رقابت­های فرهنگی پشتوزبانان و فارسی­زبانان در تاریخ افغانستان دارد. تاریخ معاصر افغانستان شاهد مجادله فراوانی است که پیرامون تعیین زبان ملی صورت گرفته است. تا آنجا که در حال حاضر افغانستان در شمار معدود کشورهای دوزبانه­ای است که سیاست­مداران این کشور نتوانسته­اند بر سر تعیین زبان ملی واحد به توافق برسند. تفوق­طلبی زبانی پشتوزبانان که از ابتدای تاسیس دولت ملی در اواخر قرن نوزدهم شروع شد تا کنون ادامه دارد. برخی از رژیم­های پشتونیست در افغانستان سعی بلیغی به خرج دادند تا با تصفیه زبان­های رایج غیرپشتو، حوزه نفوذ زبان پشتو را به سراسر افغانستان توسعه دهند، اما به دلیل مقاومت فارسی­زبانان از یک سو و ظرفیت­های پایین ادبی، دستوری و نگارشی زبان پشتو از سوی دیگر، موفق به انجام این کار نشدند. در نتیجه در پاره­ای از مقاطع تاریخی افغانستان شاهد رسمی بودن دو زبان فارسی و پشتو هستیم که البته مشکلات سیاسی و فرهنگی بسیاری را در پی داشته و هزینه­های گزافی را نیز تحمیل کرده است. از نظر فارسی­زبانان افغانستان، تفکیک میان فارسی و دری در راستای سیاستی است که ایشان آن را فارسی­ستیزی می­خوانند. به باور ایشان دوگانه­پنداری فارسی و دری به معنای دور نمودن زبان فارسی دری از بدنه اصلی آن و ایجاد شکاف میان زبانی واحد با لهجه­های متعدد است. بنابراین بی بی سی خواسته یا ناخواسته در دعوای تاریخی فارسی­زبانان و پشتوزبانان فرو غلتیده و در این میان جانب پشتوزبانان را گرفته است که در نظر دارند با فاصله انداختن میان دری و فارسی و دوگانه ­انگاشتن آن دو، فارسی دری را در افغانستان تضعیف و جغرافیای گویشی آن را در مرزهای افغانستان محدود نموده و ارتباط آن را با بدنه آن در جهان فارسی­زبانان قطع کنند.

به نظر می­رسد در کشوری که شکاف­های متراکم قومی، مذهبی، سمتی و زبانی از خصایص آن است، دامن زدن به تفاوت­های زبانی کمکی به حل و فصل اختلافات و وصول به اجماع پیرامون زبان رسمی واحد نمی­کند. واقعیت آن است چه آنانی که با سنگ­اندازی در برابر زبان دری یا فارسی کوشیده­اند آن را از حیز انتفاع خارج نموده و تضعیف کنند، به بیراهه می­روند و هم آنانی که با جبهه­گیری غیرضروری در برابر استعمال دری به جای فارسی و بالعکس، سطح واگرایی را بالا می­برند، خدمتی به فارسی و یا دری نمی­کنند. راست آن است که هیچ زبانی به شکل دستوری، آمرانه و مهندسی­شده پدید نیامده و پایدار نمانده است. زبان هرچند مخلوق انسان است، اما روند تکاملی کاملا طبیعی و تدریجی را برای ایجاد ارتباط میان انسان­ها طی نموده و ظرفیت­های خود را در این رابطه نشان داده است. اصل اولیه آن است که هراندازه یک زبان از تاریخ کهن­تر و ریشه­دارتری برخوردار باشد، از ظرفیت­ها و امکانات بیشتری برای تسهیل ارتباط و در نتیجه بقا برخوردار خواهد بود. بنابراین باید گفت که زبان­ها نیاز به وکیل مدافع ندارند و زبان­ها خود بهتر می­دانند که چگونه از خود دفاع کنند. لهذا چه دری را زبانی در کنار فارسی بپذیریم و چه آن را در درون فارسی ببینیم، لطمه­ای به ظرفیت­های پایان­ناپذیر آن وارد نیامده و زبان یا گویش دری هرگز مقهور اهداف مهندسان زبان­ساز و یا زبان­ستیز نخواهد شد. به نظر می­رسد دری یا فارسی دری به اندازه کافی ریشه در تاریخ، فرهنگ و تمدن افغانستان و پیرامون آن دارد که خط­کشی­های تفرقه­افکن میان این زبان یا گویش با فارسی، خطری را متوجه آن نخواهد کرد. دری خود بهتر می­داند که آیا در درون زبان فارسی قرار دارد و یا خارج از آن.